بی متال BIMETAL)) برای محافظت از موتورهای الکتریکی و یا مصرف کننده هایی که به کنتاکتور متصل شده، استفاده میشود. در صورت تغییر ولتاژ ورودی از سه فاز به دو فاز و یا جریان کشی بیش از حد، بی متال عمل کرده و فرمان قطع به کنتاکتور را میدهد. اساس کار این رله ها بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است. بی متال پارس فانال ( رله حرارتی ) یک تجهیز مطمن برای محافظت از موتور های الکتیریکی میباشد
تیغه فلزی جاسازی شده در بی متال (رله حرارتی) از دو فلز با ضریب انبساط متفاوت که معمولا از جنس (فولاد یا مس)بوده تشکیل میشود. این دو فلز به وسیله جوشکاری و یا پرس به هم متصل شده که در اثر جریان اضافه بار از رله گرم میشود و طول آنها افزایش می یابد و به سمت فلزی که ضریب انبساط طولی کمتری دارد خم میشود. این جابجایی باعث باز شدن کنتاکت ها و قطع مدار شده است. برای جلوگیری از جرقه و سوختگی محل اتصال و افزایش سرعت عملکرد بیمتال از آهن‌ربا در بالا و پایین تیغه استفاده میشود که نیروی مغناطیسی آن به بسته شدن سریع اتصال کمک می‌کند.
نحوه اتصال بی متال
برای نصب بی متال کافیست فقط تیغه های آن (ورودی سه فاز قدرت) را به خروجی کنتاکتور وصل نمایید و خروجی آن را به موتور وصل کنید. این رله دارای تنظیم جریان بوده که باید با جریان نامی موتور برابر باشد. در صورتی که از بی متال در مدار استفاده میشود، برای محافظت بیشتر حتما از فیوز مینیاتوری هم باید استفاده کرد، زیرا بی متال فقط محافظ جریان حرارتی است.
ساختار مختلف بی متال
پیچ تنظیم ریست بیمتال
در برخی از بیمتال ها یک پیچ تنظیم تعبیه شده که دو حالت دستی (H) و حالت خودکار (A) قرار دارد. اگر به هر دلیلی در رله خطایی به وجود آید و رله عمل کند برای ادامه کار نیاز به ریست کردن آن میباشد. اگر پیچ تنظیم بر روی حالت دستی تنظیم شده باشد باید به صورت دستی دکمه ریست را بزنیم و اگر در حالت خودکار باشد رله به صورت اتوماتیک پس از زمان معینی ریست میشود و به حالت اول بر میگردد.
کلید STOP بیمتال
کلید استاپ (STOP) که بر روی رله حرارتی تعبیه شده، برای آزمایش قطع مدار است تا کاربران از اتصال صحیح مدار فرمان اطمینان لازم را حاصل کنند.
پیچ های 95 و 96 بیمتال
کنتاکتهای 95-96(NC) در مسیر فرمان بوبین کنتاکتور قرار گرفته تا در زمان اضافه بار جریان مدار را قطع کنند.
سه کنتاکت خروجی بیمتال
سه کنتاکت خروجی بیمتال، به موتور متصل می شود.
دکمه ریست، تست، تریپ بیمتال
این دکمه برای تست سالم و یا خراب بودن رله حرارتی مورد استفاده قرار می گیرد و عملکرد آن به این صورت است که با زدن دکمه تست مدار باید قطع شود.
پیچ تنظیم جریان بیمتال
پیچ تنظیم میتواند بازه جریانی که بی متال ها پوشش میدهند را کم یا زیاد کنند.
پیچ های 97 و 98 بیمتال
پیچ های 97 و 98 کنتاکت های باز (NO) هستند که برای نمایش عملکرد و هشدار در بی متال، مورد استفاده قرار می گیرند. که میتواند به صورت آژیر و یا یک لامپ سیگنال روشن باشد.
شاخک های ورودی بیمتال
این شاخک ها به خروجی کنتاکتور متصل می شوند.
انواع بی متال
بی متال ها (رله حرارتی) ابزاری برای اندازی گیری دما بوده که به منظور کنترل دما در تجهیزات مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین بی متال ها تنظیم پذیرند و بر حسب نوع ریست شدن در مدارات به سه دسته تقسیم میشوند.
1.بی متال های دستی
2.بی متال های اتوماتیک
3. بی متال های دستی و اتوماتیک
بی متال تک فاز
اگر از بی متال سه فاز میخواهید برای مصارف تک فاز استفاده کنید، ابتدا باید دو کنتاکت قدرت بی متال را با هم سری کنید و به آن، فاز را وصل کرده و نول را به کنتاکت قدرت باقی مانده وصل کنید. به این شکل ابتدا فاز وارد کنتاکت قدرت اول شده و خروجی آن به کنتاکت قدرت دوم وارد میشود و خروجی کنتاکت قدرت دوم، به بار متصل می شود.
تست بی متال با توجه به نمودار مشخصه آن
ابتدا باید مقدار دو برابر جریان استاندارد بی متال را به آن وصل و زمان عملکرد بی متال را ثبت کنیم. بعد جریانی معادل 6 برابر جریان نامی به مدار وصل و زمان عملکرد رله را دوباره ثبت کنیم.
تست دو فاز : یکی از فازها را قطع کرده و مدار را دو فاز می بندیم. زمان عملکرد رله را ثبت میکنیم و در آخر اندازه بدست آمده را با نمودار بی متال مقایسه می کنیم.