کلید اتوماتیک
کلید اتوماتیک کمپکت یا MCCB یک نوع بریکر است (بریکر، نوعی کلید که توانایی قطع جریان برق تحت شرایط اتصالی را دارد) که برای حفاظت از سیستم های روشنایی، موتور ها، تجهیزات صنعتی و مصرف کنندگان دیگر در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار میباشد. کلید های اولیه اندازه و ابعاد بزرگتری داشته و به دلیل فشرده شدن و ابعاد کمتر به این بریکر ها، کلید اتوماتیک کمپکت گفته میشود. کلید اتوماتیک پارس فانال یک تجهیز مناسب و مورد اطمینان برای محافظت از سیستم های روشنایی میباشد.
انواع کلید اتوماتیک
کلید اتوماتیک هوایی (ACB)
کلید اتوماتیک هوایی (ACB) نوعی برکیر یا قطع کننده اتوماتیک فشار ضعیف است که در آمپرهای بالا استفاده میشود. به این دلیل به آن کلید هوایی گفته میشود که مکانیزم خاموش کردن جرقه در محفظه ای با هوای آزاد که به صورت فشرده پر شده صورت میگیرد. این تجهیز دو وظیفه اصلی را بر عهده دارد. اول سوئچینگ و دوم حفاظت از مدار در برابر کاهش و یا افزایش ولتاژ. اتصال کوتاه و افزایش حرارت تجهیزات در برابر عبور جریان زیاد، از این کلید بیشتر در ورودی تابلو ها استفاده میشود.
کلید اتوماتیک کمپکت (بدنه تزریقی (MCCB)
یکی از ویژگی های کلید اتوماتیک کمپکت (MCCB) کوچک بودن ابعاد آنها و از معایب آن قدرت قطع کمتر نسبت به کلید هوایی و عدم امکان تعمیر و سرویس آن می باشد. توجه داشته باشید هر چه جریان نامی کلید (جریانی است که کلید برای کار طولانی مدت، تحت آن جریان ساخته شده است) بیشتر باشد در ابعاد بزرگتری تولید میشود.
کلید محافظ جان
کلید محافظ جان(RCD) برای محافظت از جان افراد از برق گرفتی و محافظت تجهیزات مصرف کننده در مقابل نشتی جریان میباشد. کلید محافظ جان از حساسیت بالایی در برابر نشتی جریان برخوردار است. این محصول جهت استفاده در مصارف خـانـگی (تک فاز) بـه صورت دو پـل (فـاز + نـول) و در مصارف صنعتی (سه فاز) به صورت چهار پل، که می تواند همراه با نول و یا بدون نول (در سیستم های سه سیمه) بکار می رود .عملکرد آن به این صورت است که با مقایسه جریان ورودی و جریان خروجی اگر نشتی در مدار باشد و مقدار آن بیشتر از حساسیت کلید باشد جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع میکند.
کلید مینیاتوری (MCB)
فیوز مینیاتوری (MCB) یک نوع کلید خودکار حفاظتی میباشد که در جریان های پایین، محافظت از مدارات کنترل، تابلو های روشنایی و ... مورد استفاده قرار میگیرد و در رده کلیدهای فشار ضعیف قرار میگیرد. در فیوز مینیاتوری حداکثر جریان 100 آمپر است و همچنین جریان قطع اتصال کوتاه این کلید ها بصوت نرم 10کیلو آمپر و حداکثر 25 کیلو آمپر است. این فیوز در دو نوع صنعتی و مسکونی کاربرد دارد.
کلید حافظ موتور یا کلید حرارتی
این نوع کلید برای حفاظت موتورها بسیار کاربرد دارند. کلیدهای محافظ موتور معمولا تا ۱۰۰ آمپر ساخته می شوند و برای موتورهای تا ۵۵کیلو وات مناسب هستند.
انواع کلید اتوماتیک از لحاظ قابلیت تنظیم رنج کلید اتوماتیک
کلید اتوماتیک FIX
کلید اتوماتیک قابل تنظیم (مگنتیک، الکترونیکی)
تفاوت کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری و فیوز
فیوز مینیاتوری دارای رنج ثابتی بین 5/0 تا 63 آمپر میباشد ولی در کلید اتوماتیک معمولا امکان تنظیم رنج بوده (دارای یک عقربه تنظیم در زیر کلید هستند که امکان تنظیم میزان دقیق جریان عملکرد کلید را برای هر دو حفاظت حرارتی و مغناطیسی مهیا می‌سازد) و از 25 آمپر و در بعضی از مدل ها تا 1600 آمپر تولید میشود. همچنین کلید اتوماتیک دارای قدرت قطع سریع تری نسبت به فیوز مینیاتوری میباشد که این امر باعث محدودیت استفاده از فیوز مینیاتوری برای بارهایی که نیاز به قدرت قطع بالاتری دارند میشود . لوازم جانبی که در کلید اتوماتیک میتوان استفاده کرد به تبع بیشتر و کاربردی تر از فیوز مینیاتوری است. کلید مینیاتوری فقط دو حالت قطع و وصل دارد. اما سوئیچ کلید اتوماتیک سه حالته است: علاوه بر حالت قطع و وصل حالت تریپ (بروز خطا) داراست که این امکان را به کاربر میدهد تا متوجه شود مدار به صورت دستی قطع شده یا عملکرد مدار متوجه مشکلی شده است. اگر کلید اتوماتیک به حالت تریپ تغییر وضعیت داده باشد یعنی خطایی در سیستم به وجود آمده است .
اجزای تشکیل دهنده کلید اتوماتیک
قاب کلید اتوماتیک
محفظه ای عایقی با کیفیت و با مقاوت بالا که اجزای داخلی کلید در داخل آن قرار میگیرد بر روی این محفظه مشخصات فنی کلید حک شده است.
کنتاکت های کلید اتوماتیک
کنتاکت های کلید اتوماتیک، قطعاتی هستند که باز و بسته شدن آن ها موجب قطع و وصل شدن جریان برق در مدار می شود.
جرقه گیر
زمانی که کنتاکتها در حال فاصله گرفتن از یکدیگر هستند، اختلاف پتانسیل بین کنتاکت ها باعث یونیزه شدن هوا میشود که این امر موجب ایجاد جرقه بین کنتاکت ها میشود. اگر به هر دلیلی این جرقها به سرعت خاموش نشوند باعث خرابی و یا خسارت به کنتاکت ها و کلید اتوماتیک میشود. برای جلوگیری از این اتفاق از جرقه گیر استفاده میشود. جرقه گیر از چند صفحه U شکل تشکیل شده است که در اطراف کنتاکتها قرار دارند. زمانی که کنتاکت ها از هم جدا می شوند، جرقه ها کوتاه ترین و کم مقاومت ترین مسیر در هوا را برای عبور برگزیده و از بین صفحات U شکل عبور می کنند. در این صورت جرقه ها به جرقه کوچکتری تقسیم شده و به سرعت خاموش میشوند.
مکانیزم قطع و وصل کننده کلید اتوماتیک
زمانی که میخواهیم کلید اتوماتیک را وصل کنیم یک فنر به اهرم نیرو وارد کرده و باعث بسته شدن کنتاکت ها میشود. همچنین در موقع قطع کلید فنر این نیرو ذخیره شده را برای فشار به اهرم مورد استفاده قرار داده و باعث باز شدن کنتاکت ها میشود.
این بخش از کلید اتوماتیک در اصل واحد هوشمند کلید بوده که به شکل دستی یا اتوماتیک دستور قطع با تریپ کلید را میدهد. این قسمت کلید از رله های مختلفی (رله حرارتی و مغناطیسی) جهت تشخیص خطا استفاده میکند. این بخش به صورت مستقیم با با واحد قطع و وصل کلید اتوماتیک مرتبط است.
مشخصات فنی کلید اتوماتیک
فرکانس نامی:
فرکانس نامی جریان متناوب توربین برقی است که از نیروگاه به ما (مصرف کنندگان)منتقل میشود. فرکانسی که در ایران از آن استفاده میشود 50 هرتز بوده که کلید های اتوماتیک بر همین فرکانس طراحی و تولید میشود.
نوع جریان کلید اتوماتیک:
جریان برق شامل دو جریان متناوب (AC) و مستقیم(DC) میباشد. کلید های اتوماتیک میتوانند از دو نوع جریانAC و یا DCباشد. در مورد کلید های اتوماتیک AC باید فرکانسی که برای کار در آن طراحی شده است مشخص شود.
تعداد قطب های کلید اتوماتیک:
کلید اتوماتیک 1، 2، 3 و 4 قطب ساخته می شوند.
ولتاژ نامی (Ue):عملکرد کلید اتوماتیک
ولتاژ نامی ولتاژ مجازی است که برای مصرف کننده آن (سیم، کابل و یا تجهیزاتی مانند کلید اتوماتیک) طراحی و آزمایشهای مربوطه انجام شده است.
ولتاژ عایقی نامی ( Ui) کلید اتوماتیک:
ولتاژ عایقی یک ولتاژ تعیین شده است که تست های عایقی و جریان خزشی (یک جریان هدایتی کوچک بین دو هادی از طریق یک سطح واسطه است و معمولاً تا وقتی منجر به شکست عایقی نشود مشکل ساز نخواهد بود) متناسب با آن ولتاژ بر روی تجهیزات الکترونیک (کلید اتوماتیک) انجام شده است. اگر ولتاژ مصرفی بالاتر از ولتاژ عایق کلید اتوماتیک باشد، تجهیز صدمه دیده و خساراتی به همراه دارد. ممکن است ولتاژ عایقی برای کلید اتوماتیک داده نشود در این صورت ولتاژ نامی به عنوان ولتاژ عایقی در نظر گرفته میشود.
ولتاژ ضربه نامی (Uimp)کلید اتوماتیک:
افزایش ولتاژ کابوسی برای همه مدارات و موتورهای الکتریکی است. زمانی که ولتاژ در یک مدار یا قسمتی از آن بیشتر از مقدار معین شده در طراحی آن میرسد به آن ولتاژ ضربه (اضافه ولتاژ) گفته میشود. برای اینکه عملکرد کلید اتوماتیک را در زمان اضافه ولتاژ بدانیم، در یک شرایط آزمایشگاهی بی خطر باید تست های ولتاژ ضربه انجام شود. در کلیدهای خانگی (ساخته شده مطابق استاندارد IEC 60898 ) برابر 6 کیلو ولت و برای کلیدهای صنعتی ( ساخته شده مطابق استاندارد IEC 60947-2 ) برابر 8 کیلو ولت است. در نظر داشته باشید ولتاژ ضربه کلید اتوماتیک باید از حداکثر ولتاژ گذرایی که کلید اتوماتیک امکان دارد در شبکه تحت فشار آن قرار گیرد بیشتر باشد .
جریان نامی (Ie) یا توان نامی عملکرد کلید اتوماتیک:
به جریانی (ولتاژ) که کلید برای کار در آن طراحی شود جریان نامی (IE)گفته میشود. در کلید اتوماتیک علاوه بر جریان نامی برای کار در فرکانس نامی و سایر شرایط نامی طراحی شده است. در تجهیزات حفاظتی موتور معمولا میزان توان مورد حفاظت در ولتاژ و سایر شرایط نامی مشخص شده. برای کلید اتوماتیک جریان نامی کلید اتوماتیک با جریان حرارتی قراردادی کلید اتوماتیک در هوا (Conventional Free Air Thermal Current) و جریان نامی بدون وقفه کلید اتوماتیک ( Unintrupted Current ) برابر است.
مزایای کلید اتوماتیک (MCCB)
قطع سریع مدار در صورت بروز خطا، اتصال کوتاه، افت بیش از حد جریان و یا افزایش ولتاژ در مدار که این امر باعث جلوگیری از خسارات دیگر میشود.
امکان استفاده مجدد و بلافاصله از کلید اتوماتیک بعد از رفع خطا بوجود آمده است.
ساختار کلید اتوماتیک به گونه ای طراحی شده که اگر بر روی مدار اتصال کوتاه شد، متصل کنیم. ضمن عمل بسته شدن رله اضافه جریان کلید بسرعت وارد عمل شده و مدار را قطع می کند.
تجهیزات جانبی کلید اتوماتیک (کنتاکتهای کمکی(این امکان را به کاربر میدهد تا وضعیت کلید را در اتاق فرمان مشاهد کند.